مگس گیلاس
مگس میوه گیلاس از مهمترین آفات این محصول در ایران است. میزبانهاي این حشره در اکثر مناطق ایران میوه گیلاس و آلبالو بوده و آلودگی شدید، در ارقام دیررس گیلاس مشاهده میشود. این حشره در سال فقط یک نسل ایجاد میکند. آلودگی میوه با حضور حشرات ماده و تخمریزي در زیر پوست میوه آغاز میشود و خسارت عمده مربوط به دوران لاروي آفت است. لارو جوان پس از خروج از تخم، بلافاصله به سمت عمق گوشت میوه حرکت میکند. لارو با تغذیه از گوشت میوه با ایجاد دالانهاي تو در تو، گوشت میوه را از بین میبرد. دوره نمو لاروي بسته به دماي محیط و مرحله رسیدگی میوه گیلاس بین 17 تا 30 روز به طول میانجامد. رقم گیلاس با مزه ترش نسبت به رقم شیرین کمتر آلوده می شود. هنگام نزدیک شدن به زمان برداشت، لاروکامل توسط آرواره هاي خود پوست میوه را سوراخ کرده و به خاك محدوده سایه انداز درخت میافتد و در مدت چند ساعت تبدیل به شفیره میگردد. لارو کامل بعد از خروج از میوه در درون خاك تبدیل به شفیره شده وتا بهار سال آینده در ناحیه سایه انداز درخت باقی می ماند. این آفت بدون انجام روش هاي کنترل، قادراست تا هشتاد درصد میوه گیلاس را آلوده نماید. استفاده از انواع حشره کش با توجه به مشکلات سمیت و باقیمانده آن در میوه گیلاس چالش بزرگی براي مصرف کنندگان ایجاد نموده است.
روش هاي کنترل آفت مگس گیلاس:
- لازم است قبل از هر گونه عملیات کنترل، مسائل باغبانی شامل هرس فنی متداول و سالانه انجام گیرد. سعی شود که درطی چند سال ارتفاع درخت گیلاس را به کمتر از ده متر رساند تا دسترسی به تاج درخت براي اعمال روش کنترل شیمیایی مقدور باشد.
- کاربرد تله هاي زرد چسبنده همراه با ماده جلب کننده مانند پروتئین هیدرولیزات و .. با توجه به سهولت کار، قیمت نسبتا ارزان و تاثیر مناسب در کنترل آفت، به منظور نظارت، پیش آگاهی و شکار انبوه یکی از روش هاي متداول کنترل غیرشیمیایی این آفت میباشد.
- به منظور جلوگیري از آلودگی میوه در سال بعد، از ارقام شناسه دار و پاکوتاه گیلاس در کشت هاي جایگزین استفاده گردد. استفاده از ارقام زود رس گیلاس نیز باعث خواهد شد، هم زمانی ظهور حشرات کامل آفت با میوه رسیده، صورت نپذیرد.
- از حذف علف هاي هرز گرامینه در سایه انداز درختان گیلاس بویژه در زمان نزدیکی به زمان ظهور حشرات کامل آفت، خودداري گردد، زیرا وجود علفهاي هرز بلند سبب کاهش دماي محیط گشته و زمان ظهور آفت را حدود ده روز به تاخیر خواهد انداخت.
- شخم و یخ آب زمستانه در ناحیه سایه انداز درختان گیلاس در پاییز و زمستان به میزان قابل توجهی ازجمعیت آفت در سال آینده خواهد کاست.
- روش استفاده از پوشش توري با سوراخ هاي 3/1 میلیمتر بر روي درختان گیلاس قبل از ظهور حشرات کامل مگس گیلاس تا زمان برداشت محصول، سبب حفاظت از هجوم آفت به میوه میگردد. در این روش از هیچ گونه آفت کشی استفاده نمیگردد. با استقبال کشاورزان از ارقام جدید پا کوتاه گیلاس مانند پایه گزیلا (Gisela6) ، روش پوشش توري در ایران قابل اجرا خواهد بود.
- اوج ظهور حشرات کامل آفت، مصادف با زمان تغییر رنگ میوه گیلاس دیررس از سبز به صورتی کم رنگ می باشد. بنابراین استفاده از پلاستیک یا توري بر روي خاك تا قبل از ازاین زمان در محدوده سایه انداز درختان گیلاس سبب جلوگیري از خروج مگس از خاك میگردد. در این روش محصول تا 91 درصد، از خسارت در امان خواهد ماند.
